Higiena jamy ustnej noworodka. Jak dbać o pielęgnację od pierwszego dnia?

Higiena jamy ustnej to najlepszy ze sposobów na to, by móc cieszyć się pięknym uśmiechem i zdrowymi, mocnymi zębami. Wciąż jednak zapomina się, że zabiegi higieniczne w obrębie jamy ustnej powinno się przeprowadzać już od wieku niemowlęcego – nawet, jeśli dzieci nie mają jeszcze zębów. Jak wygląda higiena jamy ustnej noworodka (do 28. dnia życia), a jak myć zęby starszemu niemowlakowi?

Jama ustna noworodka – mycie dziąseł

Zawiązki zębów mlecznych budują się w dziąsłach już w 3-4. miesiącu ciąży. To, że niemal wszystkie dzieci rodzą się bez widocznych zębów, nie oznacza wcale, że ich nie mają. Między innymi z tego względu higiena jamy ustnej noworodka powinna rozpocząć się już w pierwszych dniach jego życia. Jak ją przeprowadzić?

Do momentu pokazania się pierwszych ząbków, higiena jamy ustnej noworodka i starszego niemowlęcia opiera się na oczyszczaniu dziąseł. Należy robić to codziennie, najlepiej 2 razy dziennie, rano i wieczorem. Aby to zrobić, wystarczy owinąć palec gazą, zmoczoną w czystej, przegotowanej wodzie, a następnie delikatnie przetrzeć dziąsła i wnętrze jamy ustnej dziecka.

Zarówno mleko matki, jak i mleko modyfikowane zawierają cukry, które pozostają w buzi dziecka po jedzeniu. Tworzą wówczas  środowisko przyjazne dla rozwoju bakterii próchnicowych. Bakterie te mogą przyczyniać się do powstawania pleśniawek, a także do próchnicy zębów mlecznych. Regularne oczyszczanie jamy ustnej noworodka pozwoli uniknąć podobnych problemów.

Warto przy okazji mycia jamy ustnej wykonywać delikatny masaż dziąseł – zaczynając od około 5. miesiąca życia. Masaż może być bardzo pomocny podczas trudnego okresu wyrzynania się zębów, przynosząc ulgę w odczuwanym przez malucha dyskomforcie.

Przeczytaj też: Zęby mleczne: ile ich jest, kiedy pojawią się stałe i jak o nie dbać

Mycie zębów niemowlaka – kiedy zacząć i jak to zrobić?

Pierwsze zęby zwykle wyrzynają się między 6. a 11. miesiącem życia dziecka. Pojawienie się pierwszego mlecznego zęba jest równoznaczne z momentem, od kiedy należy myć zęby niemowlakowi. Do tego czasu dobrze jest zaopatrzyć się w odpowiednie akcesoria.

Przybory do higieny jamy ustnej dziecka

Czym myć zęby niemowlakowi? Pierwsza szczoteczka do zębów dla niemowląt powinna być odpowiednio przystosowana do delikatnego wnętrza buzi dziecka. Świetnym wyborem będzie szczoteczka Jordan Step 0-2, przeznaczona właśnie dla najmłodszych dzieci. Ma bardzo delikatne, miękkie włosie, a rączka jest w formie gryzaka, wygodnego zarówno dla dorosłej i niemowlęcej dłoni. Na powierzchni szczoteczki zaznaczono też miejsce, dzięki któremu łatwiej odmierzyć prawidłową ilość pasty.

Warto pamiętać również o odpowiedniej paście do zębów. Wybierając pastę, należy kierować się zaleceniami Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, które głoszą, że pasta do zębów dla dzieci powinna zawierać fluor w stężeniu 1000 ppm. Dobrze jeśli pasta jest neutralna w smaku, bo zapobiega to jej nadmiernemu połykaniu przez dziecko (a wraz z nią fluoru). Niemniej jednak, niektóre dzieci lepiej tolerują mycie zębów (a to przecież priorytet), jeśli pasta jest przyjemna w smaku.

Taką pastą dla dzieci jest Jordan Pasta Kids 0-5. Zawiera zalecane ilości fluoru, a przy tym posiada przyjemny, owocowy smak.

Technika mycia zębów niemowlaka

Jak myć zęby niemowlakowi? Przede wszystkim ostrożnie. Niemowlętom, a także małym dzieciom, które jeszcze nie potrafią wypluwać, należy na szczoteczkę nakładać pastę o objętości ziarnka ryżu. Obecne zęby należy delikatnie czyścić po obu stronach, od dziąsła ku koronie, ruchem wymiatającym. Końcowym etapem powinno być przemycie dziąseł i zębów wilgotnym wacikiem, aby usunąć nadmiar pasty.

Dowiedz się więcej: Jak myć zęby niemowlakowi? Poradnik mycia pierwszych ząbków

Mycie zębów u starszych dzieci

Przez pierwsze lata życia zasady higieny jamy ustnej są niezmienne. Nadal należy stosować delikatną szczoteczkę i pastę o określonym stężeniu fluoru. W momencie, gdy dziecko nauczy się wypluwać, można zwiększyć ilość nakładanej pasty do zębów (z wielkości ziarenka ryżu do wielkości ziarna grochu).

Przeczytaj też: Mycie zębów w przedszkolu i szkole podstawowej – profilaktyka wczesnoszkolna

Odpowiednia higiena jamy ustnej pozwala nie tylko na utrzymanie jej w zdrowiu. Przeprowadzana od pierwszych dni ułatwia przekonanie dziecka do regularnego mycia zębów. Wdrażanie prawidłowych nawyków dotyczących higieny – także jamy ustnej – pozwala zachować zdrowie i dobrą kondycję już od pierwszych tygodni życia.

Regularna dbałość o zęby i częste podkreślanie prawidłowej higieny umożliwia również przygotowanie malucha na pierwsze wizyty u dentysty. Dzięki temu doświadczenie to będzie bardziej komfortowe.

Pleśniawki i afty u niemowląt – skutek złej higieny jamy ustnej

Afty i pleśniawki u niemowląt i noworodków są powszechnym problemem. Niestety, często bywają przeoczone. Wyglądają jak białe resztki mleka, które przykleiły się do wnętrza jamy ustnej – dziąseł, policzków czy języka. Pleśniawki i afty to skutek infekcji drożdżakami. Może ona być efektem nieodpowiedniej higieny jamy ustnej dziecka, zakażenia w czasie karmienia czy przebytej antybiotykoterapii.

Infekcja ta zwykle nie jest niebezpieczna, ale może sprawiać dziecku ból i dyskomfort podczas jedzenia. Dlatego po zauważeniu pleśniawek, warto udać się do lekarza, który przepisze odpowiedni specyfik do oczyszczania jamy ustnej. Po zakończonej kuracji konieczne jest dokładne mycie zębów i wnętrza buzi, by zapobiegać nawrotom dolegliwości.

Higiena jamy ustnej noworodka i niemowlaka – to warto wiedzieć

Mycie pierwszych ząbków jest niezwykle ważne. Pozwala nie tylko ochronić je przed próchnicą, która w łatwy sposób przeniesie się z zębów mlecznych na zalążki zębów stałych, ale także pomoże zbudować prawidłowe nawyki higieniczne.

Niestety niemal każde dziecko w pewnym okresie życia intensywnie protestuje i nie chce pozwolić na mycie zębów. Wówczas trzeba pamiętać, aby mimo to nie rezygnować z tego szalenie ważnego obowiązku rodziców.

Dziecko nie jest świadome konsekwencji swoich decyzji i to rodzic powinien czyścić zęby dziecku, aż do około 6. roku życia, kiedy to maluch nauczy się pisać i wiązać sznurówki. Przyjmuje się, że te umiejętności są potwierdzeniem posiadania zdolności manualnych niezbędnych do dokładnego, samodzielnego wymycia zębów.

Ogromne znaczenie w pielęgnacji jamy ustnej i pierwszych zębów ma również prawidłowa dieta. Ograniczanie lub unikanie produktów bogatych w cukier, słodkich napojów pozwala na zmniejszenie ryzyka wystąpienia próchnicy. Dentyści zalecają także ograniczenie podawania mleka podczas zasypiania, ponieważ może ono prowadzić do tzw. próchnicy butelkowej.

BIBLIOGRAFIA

1. Olczak-Kowalczyk, D., Boguszewska-Gutenbaum, H., Janicha, J., & Turska-Szybka, A. (2011). Wybrane zagadnienia związane z wyrzynaniem zębów mlecznych. Nowa Stomatol, 2, 73-76.
2. Adamowicz-Klepalska, B. M. (2012). Higiena jamy ustnej i smoczki. W: A. Chybicka, A. Dobrzańska, J. Szczapa i J. Wysocki (red.), Pierwsze dwa lata życia dziecka. Przewodnik dla rodziców (s. 98–103. Warszawa: Medycyna Praktyczna.
3. Szczepańska J. i wsp., Zalecenia w zakresie higieny jamy ustnej dzieci i młodzieży w kolejnych grupach wiekowych, Polskie Towarzystwo Stomatologii Dziecięcej, 2014
4. Tinnanoff N, O’Sullivan BS 1997 Early childhood caries: overview and recent findings. Pediatric Dentistry 19:12–16
5. Szpringer-Nodzak, M. (2003). Próchnica zębów mlecznych i jej leczenie. In Stomatologia wieku rozwojowego (p. 303). Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa.